عصبیت و ازدواج
عصبیت و ازدواج
عصبیت ترجمه غیر دقیق کلمه " NEUROSIS" است. این اصطلاح که بر مجموعه ای از حالات روحی که نشانه های عمده آن افسردگی، اضطراب، خشم و طغیانهای مکرر، احساس تنهائی و انزوا ، احساس کم ارزشی، نگرانی، بدبینی مانند اینها است اندک اندک از متون روانشناسی در حال حذف شدن است. اما با این اصطلاح همچنان می توان طیف وسیعی از رفتارها و ویژگیهای شخصیتی را به شکل ساده ای توضیح داد.
این اصطلاح اغلب از سوی روانکاوان بکار گرفته شده است. اما در طول اعصار روانشناسان غیر روانکاو نیز از آن برای توصیف و اندازه گیری ویژگیهای شخصیتی استفاده کرده اند. برای مثال ایزنک آن را به عنوان یکی از صفات شخصیتی می داند که قابل اندازه گیری است.
اگر بر اساس نظر ایزنگ بخواهیم ویژگیهای شخصیتی انسانها را دسته بندی کنیم در می یابیم که هر انسانی دارای درجاتی از ویژگیهای نوروتیک است. هرچه مقدار نوروز بیشتر باشد شخص بیشتر در معرض امادگی ابتلا به اختلالات روانشناختی قرار دارد.
تقریبا در هر ازدواج یکی از طرفین دارای درجات بالائی از نوروز است. با توجه به اینکه ویژگیهای نوروز مرتبط است با برخی اختلالات رفتاری و روانشناختی هرچه شدت نوروز بیشتر باشد احتمال از هم پاشیدگی ازدواج بیشتر است. چرا که ازدواج محمل بسیار مناسبی برای رشد و توسعه بازیهای بیمارگون است که به عنوان مکانیسم های دفاعی فرد نوروتیک در برابر خطر آگاهی از ناقص بودن وجود خویشتن عمل می کنند.
چرا نوروز قبل از ازدواج رشد نمی کند یا شناخته شده نیست؟ چون " من " فرد عصبی بسیار شکننده و نتیجتا در معرض آسیب است و خانواده بازیهای فرد عصبی را به خوبی می شناسد سعی می کند آنها را محدود کند. بنابر این فرد عصبی نمی تواند در خانواده عصبیت خود را به شکل دلخواه رشد دهد. در صورتی که بازی فرد عصبی لو برود " من " او به شدت آسیب می بیند و او را دچار انواع اختلالات روانشناختی می کند.
اگرچه عصبیت در مردان ممکن است چه در خانواده اصلی و چه بعد از ازدواج به شکل واضح تری رشد کرده باشد اما در زنان اغلب بعد از ازدواج رشد می کند.
بازیهای فرد عصبی ابتدای ازدواج بیشتر شکل برانگیزاننده حمایت به خود می گیرد و بسیار ابتدائی و ترحم بر انگیز است. به عنوان نمونه اولین بازیهای فرد عصبی بعد از یک جرو بحث و بعد از اینکه به خواسته خود نرسید ممکن است به شکل تهدید به خودکشی جلوه گر شود. فرد عصبی در این بازی عمدتا زن است و به اشکال مختلف طرف دیگر را به خوردن چند قرص تهدید به خودکشی می کند. این اقدام نمایشی تا مدتی کارگر می افتد. پس از گذشت زمان طرف مقابل از این بازی خسته می شود و فرد عصبی یرای حفظ رابطه و در نتیجه حفاظت از " من " شکننده اش نیاز به طراحی بازی پیچیده تری پیدا می کند. این بار ممکن است همان بازی حمایت برانگیز به شکل بیماری جسمی ( به طور مثال اسم ) ظاهر شود. فرد عصبی پس از جرو بحثی و بعد از اینکه به خواسته خود نمی رسد ناگهان دچار تنگی نفس می شود و طرف مقابل که خود را مقصر این واقعه می داند سریعا به مخاصمه خاتمه می دهد و به کمک همسر خود می شتابد. به این ترتیب بازی جدید تا مدتی از "من"فرد عصبی در برابر تهدیدهای بیرونی و درونی محافظت می کند و به این وسیله به خود و به یگران می فهماند مقصر دیگران هستند و فرد عصبی عیب و ایرادی ندارد. این در حالی است که تمامی این بازیها ناخود آگاه و بدون نیت قبلی طراحی و اجرا می شوند. پس از مدتی ممکن است شدت حمایت محیطی از فرد عصبی به دلیل تکرار یک نوع بازی کاهش یابد و در حالیکه بازی لو نرفته باید در قبای دیگری ظاهر شود. شاید این بار بازی با نوع دیگری از بیماری جسمی ظاهر شود. مانند دردهای جسمانی بدون اساس فیزیولوژیکی، انواع بیماریهای پوستی مثل پسوریازیس و کهیر. خلاصه اینکه ازدواج به این ترتیب محملی می شود برای رشد عصبیت چرا که طی آن فرد به رشته بازیهائی رو می آورد که برای دیگری شناخته شده نیست و برای فرد عصبی اجازه آگاه شدن از خصوصیات منفی، نواقص و ویژگیهای شخصیتی نامطلوب را نمی دهد. به همین دلیل است که ممکن است شخصیت پیش از ازدواج فرد با بعد از آن گاهی بسیار متفاوت باشد.
در مردان اما رفتارهای نوروتیک اغلب همراه است با طغیانهای مکرر، بی حوصلگی، تحریک پذیری و برونریزی ناراحتی ها به شکل عمدتا پرخاشگری است. مردان عصبی عمدتا زنان دارای منش آرام، با حوصله و پر تحمل را برای ازدواج برمی گزینند. برخی وابستگی بالائی به همسر خود پیدا می کنند که در درازمدت می تواند باعث ایجاد محدودیتهائی در رفتار اجتماعی همسر خود می شود و از این رو طرف مقابل را به بی توجهی و بی ملاحضگی متهم می کند. برخی دیگر ممکن است احساس نیاز به وابستگی خود را به همسر مخفی کنند و اغلب ناراحتی های خود را با ایراد و بهانه گیری مکرر در روابطشان با همسر نشان دهند. بازیهای مردان نوروتیک اغلب مشخص تر و آشکار تر از زنان نوروتیک است و از این رو به زودی کشف و شناسائی می شود.
فرد عصبی همیشه می ترسد از اینکه روزی بفهمد رفتارش پر از اشکال است. اساسا بازیهای عصبی نقشی جز این ندارند که هم به فرد و هم به اطرافیان بفهمانند که اشکال در بیرون از او قرار دارد. فرد عصبی به دلیل اشکالی که در رابطه خود با همسرش می بیند و دائم طرف مقابل را مقصر وضع موجود می داند مدام به فکر جدائی است. اگر چه در کلام ابراز می کند که دیگر از زندگی خسته شده است اما در عمل کمتر برای جدائی قدم بر می دارد چون از طرد شدن و ترک شدن می ترسد. فرد عصبی در حالیکه به رابطه با همسر خود نیاز دارد تا بتواند در سایه آن اشکالات خود را پنهان بدارد و تقصیرها را متوجه اطرافیان خود کند هیچگاه حاضر به ترک شدن نیست او از زندگی بدون همسر و به تنهائی می ترسد. بنابر این زندگی زوجی که یکی از آنها گرایشات بالائی از عصبیت دارد همیشه دارای افت و خیز، جنگ و صلح و قهرو آشتی خسته کننده است. در نتیجه بازیهای فرد عصبی تا پایان عمر او ادامه خواهد یافت. مسلما ثمره چنین خانواده هائی میوه های نارس خواهد بود.
به طور خلاصه می توان گفت که ازدواج بستر مناسبی برای رشد عصبیت است. چرا که طی آن فرصت براه انداختن بازیهای گوناگون که نقش دفاعی در برابر آسیب پذیری "من" دارند فراهم می سازد. شناخت عصبیت پیش از ازدواج دشوار است چرا که هنوز به طور کامل رشد نکرده در نتیجه دررفتار فرد نمایان نیست. زن یا مرد غیر عصبی یا کمتر عصبی در معرض جفت شدن با فرد عصبی هستند و از این بابت ازدواج می تواندبرای همه افراد آسیب زا و مشکل آفرین شود مگر برای آنهائی که به درجاتی از رشد یافتگی رسیده باشند که به اشکالات خود واقف، معترف و در صدد رفع آنها باشند. ازدواجهائی که یک طرف در آن عصبی است دچار انواع آسیبها می شوند و دوام کمتری نسبت به سایر ازدواجها دارند. بنابر این ضروری به نظر می رسد که به منظور کاهش آسیبهای پس از ازدواج دختر و پسر قبل از ازدواج به طور جدی مشاوره های پیش از ازدواج را تجربه کنند و با احتیاط به ازدواج بیاندیشند. در صورتی که بعد از ازدواج با علائم عصبیت روبرو شدند قبل از هر تصمیمی و به فوریت با روانشناسان خانواده درمانگر ملاقاتی را ترتیب دهند. نکته آخر اینکه زوجین باید درنظر داشته باشند که هیچ گاه یک طرف کاملا مقصر و طرف دیگر کاملا بی تقصیر و جود ندارد. رسالت هر یک از طرفین ازدواج در این است که به اشتباهات خود اعتراف کنند و در صدد برطرف کردن آنها باشند.
عباس روزبهانی
E mail: این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
