اوتیسم چیست؟
اوتیسم چیست؟اتیسم یک اختلال نافذ رشدی است که با ناتوانی شدید در ارتباط اجتماعی و سخن گفت خود را نشان می دهد..
اگرچه علت واحد و مشخصی از اوتیسم شناخته نشده است، اما تحقیقات فعلی، اوتیسم را به اختلافات بیولوژیکی و یا عصبی در مغز ارتباط میدهد. در بسیاری از خانواده ها نشانه هایی از علایم اوتیسم یا نشانهای شبیه به آن در دیگر افراد خانواده به چشم میخورد. مطالعات امکان تاثیر ژن برای مبتلا شدن به اوتیسم را ممکن میداند. اگرچه محققین هنوز هیچ ژنی را بطور مستقیم به اوتیسم ارتباط نداده اند.پژوهشگران بر این باورند که شالوده ژنتیکی بسیار پیچیده است و احتمالاً تنها یک ژن معلولیت ایجاد نمیکند و اوتیسم شامل ترکیب چند ژن حامل بیماری میباشد.
علائم اوتیسم چگونه آشکار میشوند؟
اوتیسم ناشی از اختلال عصبی است که بر رشد و عملکرد مغز تاثیر میگذارد. اوتیسم یک اختلال طیفی بشمار میرود. بعبارت دیگر، علائم و ویژگیهای آن میتوانند در طیف گسترده ای از ترکیبات یعنی از خفیف تا شدید نمایان شوند. دو کودک با تشخیص مشابه میتوانند بسیار متفاوت از یکدیگر عمل کنند و دارای مهارتهای مختلف باشند.
کودکان مبتلا بهاتیسم تا سن 24 تا 30 ماهگی اغلب در رشد و نمو خود نسبتاً عادی بنظر میرسند. در این سن است که والدین متوجه تاخیر در زبان و گفتار، بازی یا تعاملات اجتماعی کودک خود میشوند. البته اختلال در هر کدام از موارد ذکر شده بالا به خودی خود نشانه تشخیص قاطعASD نخواهد بود، اوتیسم آمیزه ای از چندین چالش رشدی و تکاملی است.
علایم تشخیصی در اتیسم:
الف ) اختلال ارتباطی
پیشرفت زبان و تکلم به کندی صورت میگیرد و یا اصلاً صورت نمیگیرد؛ کلمات بدون اتصال به معنای عادی استفاده میشوند؛ بجای کلمات از حرکات و اشارات استفاده میشوند؛(echolalia) تکرار حرفهای دیگران زبان کلامی نا مفهوم یا تکراری که بیشتر شبیه به خواندن از روی متنی است(scripted) به وضوح نمایان است.
ب )مشکل در روابط اجتماعی و مهارتهای بازی
تنها بودن را با دیگران ترجیح دادن؛ بی علاقگی در دوست شدن با دیگران؛ واکنش نشان ندادن به لبخند و نگاه نکردن به چشمهای دیگران در حد محدود و یا عدم آن نمایان میشود؛ تماسهای فیزیکی اجتماعی (مثل بغل کردن، گرفتن دست و غیره) در حد زیاد درخواست و یا به طور کلی اجتناب میشود؛ شرکت نکردن در بازیهای تخیلی؛ توانایی ضعیف در استفاده مهارتهای حرکتی؛ ناتوانی در تمرکز.
ج ) رفتارهای کلیشه ای/ تکراری
ردیف کردن اسباب بازی در یک مسیر مشخص؛ چرخش و تکان دادن بدن؛ به هم زدن دست مثل حرکات پر زدن پرنده؛ حرکات بدنی تکراری به طور مفرط؛ بیش فعال یا بسیار غیر فعال؛ کج خلقی و بهانه گیری بدون هیچ دلیل آشکار؛ ابراز علاقه شدید به یک شیء، ایده، فعالیت و یا شخص خاص؛ مشکل داشتن با تغییر روال عادی.
د) اختلال حسی
حساسیت های غیر معمول نشان دادن بصورت زیاد یا کم در زمینه حس بینایی، شنوایی، بساوایی، بویایی و چشایی.
افراد درخودمانده نمونه های زیادی از رفتارهای تکراری و محدود نشان میدهند که در جدول بازبینی شده رفتارهای تکراری(RBS-R) به این نحو طبقه بندیشده است:
رفتارهای کلیشه ای(stereotypy): این رفتارها شامل رفتارهای تکراری مثل حرکات پرزدن با دست، صداسازی، چرخش سر و تکان دادن بدن هستند.
رفتارهای اجباری(compulsive): این رفتارها از یکسری قوانین پیروی میکنند، مانند مرتب کردن اشیا در یک مسیر مشخص.
یکسان سازی(sameness): مقاومت در برابر تغییر است، برای مثال در مقابل جابه جا کردن اثاثیه منزل مقاومت میکنند و یا از تغییر وضعیت موجود سرپیچی می نمایند.
رفتارهای آیینی(Ritualistic): در این حالت فرد فعالیت های روزانه را همواره به یک صورت انجام میدهد، برای مثال این رفتارهای تشریفاتی در هنگام غذا خوردن و لباس پوشیدن دیده میشوند. این آیتم بسیار نزدیک به یکسان سازی است و از برخی جهات با آن در ترکیب است.
رفتارهای محدود(Restrict): به معنی محدودیت در علایق، تمرکز و فعالیتها است، برای مثال علاقه کودک به یک برنامه تلویزیونییا اسباب بازیخاص محدود می شود.
خودآزاری(self-injury): که شامل رفتارهایی هستند که آزاردهنده هستند یا باعث آسیب به کودک میشوند، برای مثال ضربه به چشم و یا سیخونک به پوست و یا ضربه به دست (با شی نوک تیز) ویا ضربه به سر. نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۰۷ میلادی گزارش کرد که برخی نمونه های خودآزاری، حدود ۳۰ درصد از کودکانASD را در بر میگیرد.
هیچ رفتار تکراری خاصی به تنهایی نشانه و دلیلی برای درخودماندگی نیست، ولی هریک از رفتارهای ذکر شده ممکن است به میزان متفاوتی در کودکان اوتیست دیده شوند.
چه کسانی تحت تاثیر قرار میگیرند؟
در پسران چهار برابر بیش از دختران شایع است و شامل تمام افراد از هر نژاد، قومیت، جامعه، درآمد خانوادگی، سبک زندگی و سطح تحصیلات میشود.
از هر 500 نفر یک نفر مبتلا بهASD و یا یکی از زیر مجموعه های آن میشود.
هیچ الگویی برای تشخیص سریع این عارضه وجود ندارد. تشخیص بهتر از توانایی ها و رفتارها خواسته و نا خواسته افرادتوسط اطلاعاتی که والدین, مربیان مهد کودک و دیگر اشخاصی که از بچه ها نگهداری میکنند و همچنین سابقه صحت روانی افراد خانواده و تاثیر ژن به متخصصین کمک شایان توجه ای میکند. نظر والدین و سایر مراقبین و سابقه رشد و تکامل افراد بسیار حائز اهمیت است. برخی از افراد مبتلا بهASD ممکن است با اختلال شناختی، رفتاری، اشکال شنوایی یا حتی رفتار عجیب و غریب و غیر عادی روبرو شوند.
تشخیص دقیق و شناسایی زودهنگام میتواند شالوده ایجاد برنامه آموزشی و درمانی مناسب و موثر باشد. متاسفانه، برخی از متخصصین که از نیازها و تاثیر بسیار مهم تشخیص زود هنگام درASD مطلع نیستند در ارائه تشخیص نهایی درنگ میکنند. این تردید و تامل میتواند باعث تعلل در فراهم آوردن کمکهای مالی و خدمات درمانی مناسب برای افراد واجد شرایط شود.
