علل گرایش نوجوانان و جوانان به مصرف سیگار

بر اساس بررسی ها، در کشور سالانه 60 هزار نفر در کشور براثر استعمال دخانیات فوت می شوند.متأسفانه استعمال دخانیات در کشور به سمت سنین پایین و زیر 15 سال سوق دارد. در یک مطالعه نشان داده شد که 80 درصد استعمال کنندگان دخانیات قبل از سن 15 سالگی مصرف آن را شروعکرده اند .مجموعه ای از عوامل خطرساز در مقوله های فردی، خانوادگی، اجتماعی و محیطی قراردارند که احتمال مصرف دخانیات را در بین جوانان افزایش می دهند.
آنچه باید بدانید :
علل گرایش نوجوانان و جوانان به مصرف سیگاردلایل زیادی وجود دارد که به خاطر آن ممکن است جوانان و نوجوانان دخانیات ر ا مصرف کنند. مجموعه ای از عوامل خطر از در مقوله های فردی، خانوادگی، اجتماعی و محیطی قرار دارند که احتمال مصرف دخانیات را در بین این گروه سنی افزایش می دهند. در زیر به برخی از دلایل گرایش نوجوانان وجوانان به سیگار اشاره می شود.
دلایل فردی
اعتماد به نفس پایین، روحیة سرکشی، کاهش ارتباط با اطرافیان، اطلاعات ناکافی و نادرست ازاثرات مصرف دخانیات، داشتن نگرش مثبت )به ویژه بین دختران( و احساس بی تفاوتی نسبت به دخانیات )به ویژه بین پسران(، احساس بزرگ نشان دادن خود و نداشتن توانایی مقابله با فشار
دوستان از علل فردی گرایش به مصرف سیگار هستند.
گروه همسالان
داشتن دوستان و هم کلاسی های سیگاری، فرد را به سوی سیگاری شدن سوق می دهد.
علل خانوادگی
سیگاری بودن والدین، کاهش ارتباط مؤثر آنها با فرزندان، تبعیض گذاشتن بین فرزندان به خصوص دختران و سخت گیری بیش از حد والدین،نوجوانان و جوانان را به مصرف سیگار متمایل می کند. برخورد نامناسب والدین با فرزندانی که به سیگار تمایل پیدا کرده اند نیز خود
موجب ایجاد یک چرخة معیوب می شود که درآن، مصرف سیگار، برخورد نامناسب و مصرف مجدد سیگار مکررا به دنبال هم تکرار می شوند.
مدرسه بی توجه ی به غیبت غیر موجه، کاهش نمرات تحصیلی و برخورد نامناسب اولیای مدارس، نوجوانان و جوانان را در معرض مصرف دخانیات قرار می دهند و سبب ساز شروع مصرف دخانیات می شوند.
عوامل محیطی واجتماعی
در دسترس بودن سیگار،تبلیغات شرکت های دخانیات، فروش دخانیات به جوانان و نوجوانان،قیمت پایین آن، وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایین که خود دسترسی افراد را به سیگار بیشتر می کند در مصرف سیگار مؤثرند. ترفندهای تبلیغاتی و آگهی های بازرگانی در گسترش استعمال دخانیات تأثیر زیادی دارد و شرکت های چند ملیتی با استفاده از تبلیغات متنوع مستقیم و غیر مستقیم و صرف هزینه های سنگین توانسته اند فروش مواد دخانی را به چند برابرافزایش دهند . این شرکت ها به طور غیر مستقیم از طریق پیراهن ها وآدامس به شکل سیگار، برگزاری جشن ها، حمایت از مسابقات متنوع و قراردادن بلیط های رایگان کنسرت ها و موسیقی ها در داخل پاکت سیگار باعث جذب افراد جوان می شوند.
بلوغ
فرآیند بلوغ و صفاتی که به دنبال آن در نوجوانان ظاهر می شود بر تصمیم گیری صحیح آنان دررابطه با مصرف دخانیات تأثیر منفی دارد.
خصوصیات دوران بلوغ که در گرایش نوجوانان به مصرف سیگار مؤثرند:
1 . فرآیند جدایی از والدین و کسب آزادی؛ نوجوانان به غلط استفاده از دخانیات را نشان ویژه ای برای آزادی می دانند به خصوص وقتی که رفتار آنها توسط دیگران تحسین شود.
2. حال نگری؛ نوجوانان حال نگر هستند و آثار مخرب سیگار را بر سلامت نوعی خیال بافی می دانند.
3 .تأثیر پذیری از گروه همسالا ن؛ تأثیر گروه همسالان در دوران نوجوانی به حداکثر می رسد و همسالان نقش مهمی در تصمیمات نوجوان در خصوص چگونگی قبول این عادت دارند.
4 .ستایش خود و خودپسندی؛ این احساس به گونه ای است که نوجوان را به سمت اغراق و مبالغه در اهمیت به خود وا می دارد و او را به شدت نگران ظاهرش و برداشتی می کندکه دیگران از وی دارند. نوجوانان در این وضعیت بیش تر جذب تبلیغات سیگار برای افزایش زیبایی، هوش و جذبة جنسی خود می شوند.
5 .احساس آسیب ناپذیری؛ احساس آسیب پذیری نوجوانان از عواقب منفی استعمال دخانیات در اوایل نوجوانی به سرعت کاهش می یابد. بنابراین با وجود باور عوارض جسمانی استعمال دخانیات باز هم سیگار می کشند.
6 . کسب مهارت های بزرگسالان؛ بسیاری از نوجوانان سیگاری در خانه هایی زندگیمی کنند که والدین آنها سیگار می کشند. اگر پدر و مادر نوجوان سیگاری باشند، احتمالاینکه او نیز سیگاری شود بیشتر است و اگر یک خواهر یا برادر سیگاری نیز داشته باشد،این احتمال 4 برابر می شود. الگو پذیری از دوستان بزرگ تر، والدین و یا شخصیت های هنری که سیگار می کشند، یکی از علل گرایش جوانان به سیگار است و آنان صرفاً با این احساس که نشان دهند بزرگ شده اند،کشیدن سیگار راشروع می کنند.
مقابله با وسوسة سیگار کشیدن
تحقیقات متعدد نشان داده که ترک و درمان مصرف دخانیات دشوار و زمان بر است.
بنابر گزارش مجلة پزشکی پیشگیری از بیماری ها درامریکا ، تنها 5/ 1درصد از نوجوانانی که سیگار را به طورتفننی مصرف کرده اند توانسته اند، با موفقیت آن را ترک کنند.
پژوهش های دیگری در آفریقای جنوبی نشان داد که 9/ 66 درصد نوجوانانی که حداقل روزی یک نخ سیگار می کشند، لااقل یک بار تلاش ناموفق برای ترک سیگار داشته اند و حتی مؤثرترین روش های ترک، عود مصرف بالایی داشته است. منطقی است که در چنین شرایطی، پیشگیریجایگزین درمان شود .
توصیه های زیر می تواند در پیشگیری از مصرف دخانیات درکودکانونوجوانان راهگشا باشد:
•کسب مهارت های زندگی؛ مهارت های مقابله با استرس، کنترل خشم ،مهارت های ارتباط و سازگاری با دیگران، دوست یابی، اظهار وجود و ارتباط مؤثر و سالم، حل کردن مسائل و مشکلات .
•شرکت در فعالیت های اجتماعی؛ تشکیل گروه های مقابله با دخانیات در محله یا مدرسه وانجام تبلیغات در این زمینه، مشارکت درگروه های حافظ محیط زیست، مبارزه با آلودگی هوا، جمعیت های امدادی مانند هلال احمر و عضویت در مؤسسات خیریه از نمونه فعالیت های اجتماعی است که می تواند به قوام شخصیتی فرد و تقویت سپر محافظتی وی در برابر سیگار کمک زیادی کند.
•انجام فعالیت های جایگزین؛ ورزش، فراگیری مهارت های فنی و حرفه ای، اشتغال به صنایع کوچک خانگی، سرگرمی های فکری و... از فرد یک نیروی مولد می سازد تا نیازی به سیگارکشیدن نداشته باشد.احساس به گونه ای است که نوجوان را به سمت اغراقو مبالغه در اهمیت به خود وا می دارد و او را به شدت نگران ظاهرش و برداشتی می کندکه دیگران از وی دارند. نوجوانان در این وضعیت بیشتر جذب تبلیغات سیگار برای احساس آسیب ناپذیری؛ احساس آسیب پذیری نوجوانان از عواقب منفی استعمال دخانیات در اوایل نوجوانی به سرعت کاهش می یابد. بنابراین با وجود باور عوارض جسمانی استعمال دخانیات باز هم سیگار می کشند.